50 lat – tyle mija od początków zorganizowanego ruchu caravaningowego w Polsce, który od 1973 roku funkcjonuje w strukturach PZM. Z okazji tego jubileuszu zaprosiliśmy do rozmowy jednego z najbardziej zasłużonych działaczy, który w latach 2007-2023 roku pełnił funkcje: przewodniczącego podkomisji ds. caravaningu GKSPiT PZM, przewodniczacego samodzielnej Komisji Caravaningu i Campingu (KCiC) PZM, przewodniczącego Głównej Komisji Caravaningu PZM oraz Wiceprezesa Zarządu Głównego PZM. Dariusz Jajko opowiedział nam, o co w tym wszystkim chodzi i dlaczego caravaning od dekad cieszy się tak dużym zainteresowaniem.
Infrastruktura caravaningu w Polsce i w Europie.
Mówiąc o infrastrukturze, myślimy głównie o campingach, a więc miejscach, gdzie turyści przyjeżdżają ze swoim sprzętem i biwakują. Mamy w tym obszarze ogromny progres w ciągu ostatnich 50 lat. Początkowo dużo campingów funkcjonowało jako obiekty przyzakładowe, takie rozwiązania były szczególnie popularne na Śląsku – kopalnie, huty i inne duże przedsiębiorstwa oferowały dla swoich pracowników weekendowe i wakacyjne pobyty. Najbardziej popularne były wówczas pola namiotowe, częściowo tylko wyposażone w podstawowe zaplecze socjalne. Obecnie takie obiekty są na bardzo wysokim poziomie. Powstaje mnóstwo prywatnych campingów, które oferują wszelkie udogodnienia i nie różnią się w tym zakresie od miejsc do caravaningowania w Europie. Jeśli mówimy o liczbie takich obiektów, gęstości sieci, to jest ona oczywiście stale poszerzana, rozwijana, ale i zróżnicowana. Znacznie lepiej wygląda to w górach i nad morzem, a więc miejscach typowo wypoczynkowych. Niemniej również w pozostałych regionach pojawiają się nowe obiekty – zwykle mniejsze, przystosowane pod specyficznego klienta. Z roku na rok rośnie też grupa turystów uprawiających tego typu wypoczynek. W ostatnich kilku latach pojawiło się wiele nowych rodzajów turystyki indywidualnej, m.in. Van Life czy biwakowanie na dziko – ze wszystkimi swoimi zaletami i wadami.
Czy caravaning to droga alternatywa dla klasycznej turystyki?
Zależy w jaki sposób do tego podejdziemy. Jeśli zaczynamy przygodę z caravaningiem, warto skorzystać z opcji wypożyczenia sprzętu – przyczepy lub kampera – i pojechać raz, drugi, trzeci w różne miejsca, zobaczyć jak to funkcjonuje i czy jest to w ogóle rozwiązanie dla nas. Koszt pobytu na campingu będzie się oczywiście różnił w zależności od kategorii obiektu i jego lokalizacji, liczby osób w załodze itd. W przypadku kilkuosobowej rodziny to prawdopodobnie rozwiązanie tańsze niż np. pobyt w hotelu. Natomiast jeśli zdecydujemy, że ten rodzaj wypoczynku chcemy rozwijać i stawiać na niego w przyszłości, to należy caravaning traktować jako inwestycję. Początkowo to nie są małe pieniądze, bo mówimy tu o kosztach rzędu kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych na zakup przyczepy lub kampera, plus całego osprzętu, który jest potrzebny do biwakowania w dobrych warunkach. Można oczywiście wykorzystać ofertę rynku wtórnego. Z czasem przestajemy traktować te zakupy jak inwestycje, a bardziej podnoszenie standardu biwakowania. W końcu to nasze hobby i sposób na spędzanie wolnego czasu.
Caravaning i prawo drogowe – co wolno, a co nie?
Jest sporo warunków, które trzeba spełnić, a przepisy zmieniają się cały czas. Podstawowa sprawa to oczywiście posiadanie stosownych uprawnień do prowadzenia zestawu samochodu z przyczepą lub kampera i stosowanie się do zapisów kodeksu ruchu drogowego. Ale nie zapominajmy również o dopuszczalnej masie całkowitej przyczepy, jaką nasz samochód może ciągnąć – dla wielu kierowców jest to parametr całkiem nieznany. Dlatego nie należy przesadzać z pakowaniem i kilogramami – zarówno w przyczepie, jak i w kamperze. Tym bardziej, że coraz częściej służby są zaopatrzone w wagi, również mobilne, dzięki czemu sprawdzają czy nie przekroczono dopuszczalnych wartości. Kolejna sprawa to opłaty drogowe. W Polsce – jako jednym z nielicznych krajów – płaci się na przykład za przejazd zestawu określanego jako suma dopuszczalnej masy całkowitej samochodu i przyczepy. W Czechach, Austrii czy Słowenii opłata dotyczy tylko ciągnika. Do tego dochodzi jeszcze sposób uiszczania płatności – inny na autostradach prywatnych, państwowych, drogach pierwszej i drugiej kategorii. Przed rozpoczęciem podróży warto zapoznać się z niezbędnymi informacjami dotyczącymi trasy przejazdu.
Z kwestii praktycznych, bardzo ważnym zagadnieniem jest odpowiednie rozłożenie dobytku, który wieziemy. Bardzo fajnie pokazują to filmiki, które można zobaczyć w Internecie, z użyciem taśmy sklepowej. Prawidłowe rozłożenia i zabezpieczenie przedmiotów, doważenie pojazdu, tak aby właściwie się zachowywał na drodze – to są sprawy kluczowe. Pamiętajmy, że w trakcie jazdy absolutnie niedopuszczalne jest przebywanie w przyczepach, a w kamperach należy siedzieć w wyznaczonych miejscach i mieć oczywiście zapięte pasy. Technikę jazdy samochodem z przyczepą czy kamperem fajnie przedstawiają filmy na YouTube. Polecam.
Początkującym kierowcom zalecałbym wypożyczenie lżejszego kampera lub mniejszych gabarytów przyczepę. Przed wakacyjną podróżą warto przejechać kilkanaście, kilkadziesiąt kilometrów, aby poznać technikę prowadzenia i przyzwyczaić się do sprzętu. Nie zapominajmy o gabarytach czyli wysokości, szerokości, długości i masie, ponieważ te wszystkie elementy wpływają na sposób jazdy czy drogę hamowania, a co za tym idzie na bezpieczeństwo.
Zloty, zjazdy, mistrzostwa – o co w tym chodzi?
Te różne formy spotkań „turystów na kółkach” są praktykowane od lat. Od samego początku zloty organizowane były głównie przez kluby, które zapraszały chętnych turystów i przygotowywały interesujące programy, głównie krajoznawcze – bo taka jest idea caravaningu, żeby zwiedzać ciekawe miejsca. PZM jest członkiem światowej federacji campingu i caravaningu FICC, w ramach której co roku organizowane są światowe zloty w różnych częściach globu. Dodatkowo aktywnie uczestniczymy w cyklu Europa Rally. W tym roku PZM był organizatorem jubileuszowego 60. europejskiego zlotu, który przygotowaliśmy z wielkim sukcesem w Krakowie. Współpracujemy również ściśle z grupą klubów państw czwórki wyszehradzkiej organizując międzynarodowe zloty z cyklu Dahlie Rally. Warto również wspomnieć o dużej aktywności turystów PZM w zlotach Adria Rally odbywających się co roku w Chorwacji. W Polsce kluby zrzeszone w PZM organizują kilkanaście bardzo fajnych i ciekawych imprez caravaningowych. Zapraszam do kalendarza imprez na naszej stronie.
Zloty zarówno w Europie, jak i w Polsce wyglądają podobnie. Na miejsce przygotowane przez organizatora zjeżdżają chętni, którzy wcześniej opłacili i zgłosili obecność. Zlot ma opracowany ramowy program, który obejmuje spotkania, wieczorne integracje, atrakcje sportowe, gry i zabawy dla dzieci i młodzieży, konkurencje sprawnościowe i rekreacyjne, no i oczywiście najważniejszy element – zwiedzanie atrakcyjnych miejsc w okolicy. Imprezy odbywają się w różnych lokalizacjach od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Od kilku lat do kalendarza wróciły również zloty zimowe – interesująca opcja dla bardziej ambitnych i wytrwałych turystów caravaningowych.
Dla grup, które szukają większego zastrzyku adrenaliny organizowane są np. Caravaningowe Mistrzostwa Polski – trzy rundy w ciągu roku – pod nadzorem Głównej Komisji Caravaningu oraz wiele imprez z programem sportowym, jak np. Puchar Śląska w Jeździe Samochodem z Przyczepą czy Puchar Śląska w Jeździe Sprawnościowej Pań. Tam, poza walorami turystycznymi, dochodzi rywalizacja, np. jazda z talerzem Stewarta, jazda sprawnościowa samochodem z przyczepą, obowiązkowo testy teoretyczne bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz konkurencje sprawnościowe. Równolegle do rozgrywanych Mistrzost Polski organizowany jest Młodzieżowy Konkurs Caravaningowy dedykowany – jak sama nazwa wskazuje – dla młodych miłośników kempingów. W trakcie trzech rund uczestnicy rywalizują o zdobycie jak najlepszych miejsc, aby na koniec sezonu w klasyfikacji generalnej zdobyć tytuł najlepszego caravaningowego młodzieżowca.
Społeczność caravaningowców – kim są ludzie jeżdżący caravaningowo?
To bardzo sympatyczni, ciekawi życia, inspirujący turyści. Caravaning nie ma żadnych ograniczeń. Każdy może sprawdzić czy ta forma turystyki motorowej odpowiada, a z roku na rok przybywa chętnych do uprawiania tego rodzaju wypoczynku. W czasie pandemii COVID-19, gdy pozamykano hotele, uziemiono samoloty, mieliśmy prawdziwy boom na caravaning– zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Zainteresowanie było tak duże, że na rynku zabrakło sprzętu. Producenci kamperów i przyczep nie nadążali za potrzebami rynku. Duża część osób, które wtedy spróbowały caravaningu, złapało bakcyla i dziś mamy na prawdę rozkwit tej formy turystyki.
Sprzęt do caravaningu – trendy, nowości, rozwiązania.
Jeżdżę na kempingi od 7 roku życia, więc pamiętam początki, gdy w Polsce dostępne były głównie przyczepy rodzimej produkcji. Obecnie rynek rozwija się głównie w kierunku kamperów i oferuje bardzo zróżnicowaną ofertę, gdzie ograniczeniem jest tylko nasza wyobraźnia i portfel. Dostępne są właściwie wszelkie możliwe udogodnienia, a takie wyposażenie jak klimatyzacja, ogrzewanie, kabina prysznicowa czy toaletka jest dzisiaj już standardem.
Niepisane zasady kamperowca – kultura caravaningu.
To jest na prawdę obszerny temat, od takich podstawowy zasad, jak dbanie o czystość, przestrzeganie regulaminu kempingu, czy uszanowanie „ciszy nocnej”, po zrzucanie nieczystości w miejscach do tego wyznaczonych. W caravaningu niezwykle ważne jest budowanie społeczności i umiejętność życia w grupie, kolektywie. Każdy sobie pomaga, jeśli czegoś zapomniałeś, masz problem techniczny, zawsze otrzymasz pomoc. Mamy tu grupę ludzi z podobnym hobby, więc zawsze jest o czym porozmawiać, podzielić się doświadczeniami, nowinkami technicznymi, własnymi przeróbkami i usprawnieniami. I to jest bardzo fajny aspekt tej aktywności. Integrują się nie tylko dorośli, ale też dzieci i młodzież. Jest dużo wielopokoleniowych rodzin, które uprawiają turystykę caravaningową i przekazują tę pasję dzieciom i wnukom. Turyści caravaningowi tworzą tak naprawdę jedną wielką rodzinę.
